Mówiąc najogólniej najlepsza Biblia to ta, która jest czytana! Bo właśnie o to chodzi, by znać Słowo Boże! Przekład z jakiego korzystamy w porównaniu do faktu, że w ogóle sięgamy po Pismo Święte jest sprawą mniejszej wagi. Oczywiście nie jest to kwestia bez znaczenia. Zasadność istnienia przekładów biblijnych bierze się stąd, że większość z nas nie jest w stanie czytać tekstu biblijnego w jego oryginalnych językach, a więc po hebrajsku, aramejsku lub grecku. Skoro tak, czy chcemy czy nie chcemy jesteśmy zdani na przekłady. O wartości przekładu decyduje kilka czynników:
- Czy jest to przekład z języków oryginalnych czy przekład z przekładu. I tak na przykład aż do Soboru Watykańskiego II większość przekładów katolickich dokonywana była z łacińskiej Wulgaty a nie z hebrajskiego i aramejskiego. Także dzisiaj istnieją Biblie, które tłumaczone są z jęz. angielskiego a nie a języków oryginalnych. Przekład z przekładu zaciera znaczenie tekstu pierwotnego.
- Jakie kwalifikacje posiada tłumacz / lub grono tłumaczy. Chodzi o to, by przekład był dziełem profesjonalistów. Chodzi nie tylko od dobrą znajomość języków biblijnych, ale także kultury narodów biblijnych, teologii, historii itd.
- Czy jest to dzieło jednej czy wielu osób. Pismo Święte to zbiór wielu odrębnych ksiąg. Niektóre z nich mają charakter sprawozdań historycznych, inne to przepiękna poezja, jeszcze inne to księgi prorocze. Każda z nich posiada odrębny styl i specyficzne słownictwo i symbolikę. Dobry przekład wymaga zatem ogromnej wiedzy i doświadczenia. Zazwyczaj tłumaczenie przygotowane przez grono tłumaczy jest w efekcie dziełem bardziej dopracowanym niż praca jednego tłumacza.
- Czy tłumacz jest osobą wierzącą. Tak, to nie jest pomyłka. Powstają przekłady biblijne, tworzone przez osoby niewierzące. Powstaje pytanie, czy korzystanie z takiego przekładu wzmocni czy osłabi moją wiarę?
- Jaki założenia wstępne stoją za przekładem. Należy pamiętać, że tłumacze stoją przed nie lada wyzwaniem. Naczelnym dylematem tłumaczy jest pytanie: czy mój przekład tekstu biblijnego na język współczesny ma być maksymalnie wierny oryginałowi czy maksymalnie zrozumiały dla czytelnika żyjącego w XXI wieku? Postawienie na wierność przekładu zaowocuje jego mniejszą zrozumiałością. Zrozumiałość przekładu niejednokrotnie musi być okupiona dodaniem pewnych zwrotów nie występujących w tekście oryginalnym, zmianą składni, opisowym oddaniem tzw. idiomów (zwrotów i określeń typowych dla konkretnego języka). Tłumacze starają się jak mogą by sprostać tym niełatwym wyzwaniom, ale niestety muszą wybierać pomiędzy dosłownością i zrozumiałością przekładu.
- Kiedy powstał dany przekład biblijny? Posiadamy w języku polskim wiele wspaniałych przekładów w okresu średniowiecza. Biblia Jakuba Wujka, Biblia Brzeska, Biblia Gdańska i wiele innych to dzisiaj prawdziwe perły polskiej literatury. Niestety każdy język ewoluuje i w związku z tym potrzebujemy nowych, współczesnych przekładów. Piękno staropolskiego języka potrafi urzekać, ale nie pomaga w zrozumieniu Pisma Świętego.
- Na jakich manuskryptach biblijnych opiera się przekład. W miarę upływu czasu odkrycia archeologiczne dostarczają kolejnych kopii starożytnego tekstu biblijnego. Badacze pieczołowicie je zbierają, analizują i porównują. Co jakiś czas ukazują się naukowe wydania tekstu Biblii w językach oryginalnych opatrzonych obszernym komentarzem na temat ewentualnych wariantów tekstowych konkretnego fragmentu. Jedno jest pewne, współcześni tłumacze mają do swojej dyspozycji więcej manuskryptów tekstu biblijnego niż teolodzy żyjący kilka wieków wcześniej. Ma to niebagatelny wpływ na jakość i wierność przekładu.
Nie są to jedyne czynniki mające wpływ na wartość poszczególnych przekładów Pisma Świętego, ale nie zapominajmy, że najważniejsze jest to, by sięgać po Biblię! Jeśli masz w domu tylko Nowy Testament, sięgnij po niego! Gdy rozsmakujesz się w Słowie Bożym zapragniesz więcej. Jeśli posiadasz tylko staropolski przekład Biblii, otwórz go! Nawet jeśli nie wszystko zrozumiesz to i tak korzyści ze studiowania Świętej Księgi będą przeogromne. Pamiętaj, że w każdej chrześcijańskiej księgarni bez problemu nabędziesz jakiś współczesny, dobry przekład Biblii.